نام کتاب: تاریخ بیهقی (۱)
نویسنده: ابوالفضل بیهقی دبیر (۲)
ویراش متن: جعفر مدرس صادقی
انتشارات: نشر مرکز
کتاب تاریخ بیهقی جدا از بیان ِ صحیح و قابل استناد ِ بخشی از تاریخ کشورمان، نثری روان و جذاب دارد؛ نثری که خواننده را بر سر شوق می‌آورد و او به سختی می‌تواند از خواندنش دل بکند. کتاب تاریخی که نویسنده‌اش، ابوالفضل بیهقی دبیر، آن را این‌گونه آغاز می‌کند:
« در دیگر تواریخ چنین طول و عرضی نیست ـ که احوال را آسان‌تر گرفته‌اند و شمتی بیش یاد نکرده‌اند. اما من چون این کار پیش گرفتم، می‌خواهم که داد ِ این تاریخ به تمامی بدهم و گِرد ِ زوایا و خَبایا برگردم تا هیچ چیز از احوال پوشیده نماند… »
با این که نثر کتاب ِ بیهقی بسیار روان است؛ ولی آقای مدرس صادقی، کتاب را ویرایش کردند و بر دلچسبی و روانی آن افزوده‌اند. ایشان هدف‌شان از این کار را چنین بیان می‌کنند:
« شاید یکی از علل قهر بودن خواننده‌ی روزگار ما با متون کهن همین جدایی و جنبه‌ی صرفا آموزشی ِ تحمیل شده به این متون باشد.
***
گام اول برداشته شده: کار تصحیح نسخه‌های خطی و چاپ متون به همت اساتید و دانشمندان بزرگوارمان انجام گرفته و انجام می‌گیرد. و حالا باید گام دوم را برداشت: آشتی با ادبیات کهن. وقت آن رسیده است که این متون را از چهارچوب تنگ آکادمی و آموزشگاه بیرون کشید و آن‌ها را برای خواندن مهیا کرد.»
و اما یکی از بخش‌های قابل تأمل این کتاب، داستان پر غصه‌ی حسنک وزیر است. در زیر بخش، پایانی این قصه‌ی پر درد را با هم می‌خوانیم:
« و حسنک قریب هفت سال بر دار بماند، چنان که پای‌هاش همه فرو تراشید و خشک شد، چنان که اثری نماند. تا به دستوری، فرو گرفتند و دفن کردند، چنان که کس ندانست که سرش کجاست و تن کجاست.
و مادر حسنک زنی بود سخت جگرآور. چنان شنودم که دو سه ماه از او این حدیث نهان داشتند. چون بشنید، جزعی نکرد چنان که زنان کنند، بل که بگریست به‌درد، چنان که حاضران از درد وی خون گریستند. پس، گفت «بزرگا مردا که این پسرم بود ـ که پادشاهی چون محمود این جهان به او داد و پادشاهی چون مسعود آن جهان.» و ماتم ِ پسر سخت نیکو بداشت و هر خردمندی که این بشنید، بپسندید و جای ِ آن بود.
این حدیث بر دار کردن حسنک به پایان آوردم و رفتم بر سر ِ کار ِ تاریخ ــ که بسیار عجایب در پرده است که اگر زندگانی باشد، آورده آید. »
پی‌نوشت:
۱) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد کتاب «تاریخ بیهقی» اینجا کلیک کنید.
۲) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد «ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی» اینجا کلیک کنید.
