نام کتاب: مردگان بی‌کفن و دفن (۱)
نویسنده: ژان‌پل سارتر
ترجمه: پری صابری
انتشارات: نشر هنوز / نشر قطره
ژان‌پل سارتر، فیلسوف، اگزیستانسیالیست (۲)، رمان‌نویس، نمایش‌نامه‌نویس و منتقد شهیر فرانسوی، در سال ۱۹۴۱، نمایش‌نامه مردگان بی‌کفن و دفن، را نوشت.
نمایش‌نامه‌ای در چهار پرده كه توسط نشر هنوز و نشر قطره به چاپ رسیده‌است.
در زمان جنگ جهانی، طبق دستور از طرف نهضت مقاومت فرانسه، دوستان مشترکی به نام‌های فرنسوا، سوربيه ، لوسی، كانوريس و هانری، به يك دهكده حمله كرده‌اند؛ ولی توسط آلمان‌ها دستگير شده، شکنجه می‌شوند و انتظار مرگ‌شان را می‌کشند.
در نمایش‌نامه‌ی مردگان بی‌کفن و دفن، با انسان‌هایی طرف هستیم که بر حسب موقعیت و قدرت‌شان تصمیم می‌گیرند، انتخاب می‌کنند که خوی انسانی داشته‌باشند یا خوی حیوانی‌شان را به نمایش بگذارند. سه نفری که نسبت به پنج نفر، برتری دارند و تصمیم بر آزار و شکنجه آن‌ها می‌گیرند و پنج انسان ِ دم مرگی که تصمیم بر تحمل شكنجه می‌گیرند و سعی دارند تا لحظه آخر، هم‌بستگی‌شان را حفظ کنند.
نمایش‌نامه مردگان بی‌کفن و دفن، یکی از هزاران چهره‌ی زشت و خبیث جنگ را، آشکار می‌کند. انسان‌هایی که مقابل هم می‌ایستند، یکدیگر را می‌درند و می‌کشند درحالی‌که شاید اصلن ندانند برای چه دارند این‌گونه، رفتار می‌کنند. افرادی که ابتدا گم‌نامند و بعد، با بد‌نامی از جهان می‌روند و تنها به واسطه قدرت‌شان، انسان دیگری را متحمل غم و درد و رنج می‌کنند و غم‌انگیزتر آن‌که، شکنجه‌گر از این همه عذابی که به قربانی روا می‌دارد نه خرسند می‌شود و نه آرام؛ بلکه بیمارتر و رنجورتر می‌گردد و گوهر انسانیت و شرافتش را بیش از پیش، به قهقرا می‌فرستد، تا آنجا که دیگر نمی‌تواند بازیابدش.
اما نکته قابل تامل اینجاست که اگر جای ظالم و مظلوم عوض شود، چه اتفاقی می‌افتد؟ مظلوم که حال قدرت یافته، چه واکنشی در برابر ظالمِ فعلیِ فاقد قدرت نشان می‌دهد؟ برای دانستن جواب این سوالات، توصیه می‌کنم اینجا کلیک کنید و معرفی کتاب اطاعت از اتوریته، یک دیدگاه تجربی اثر «استنلی میلگرام» را در همین سایت، مطالعه فرمایید.
نام کتاب: مرده‌های بی‌کفن و دفن و خلوتگاه (مجموعه دو نمایش‌نامه)
نویسنده: ژان‌پل سارتر
ترجمه: آذر صدیق
انتشارات: نشر جامی
در کتاب مرده‌های بی‌کفن و دفن / خلوتگاه، که توسط انتشارات جامی به چاپ رسیده‌است، به غیر از نمایش‌نامه ماندگار مرده‌های بی‌کفن و دفن، نمایش‌نامه دیگری از سارتر را پیش رو داریم. نمایش‌نامه خلوتگاه که داستانش درباره یک مرد و دو زن است که پس از مرگ، پا به جهان دیگری می‌گذارند و جهانی متفاوت با جهان فعلی یعنی جهنم را کشف می‌کنند همان نمایش‌نامه دربسته و یا دوزخ است که در سال ۱۳۸۲ توسط نشر مرغ آمین و با ترجمه‌ی سعید عجم‌حسنی در ایران به چاپ رسیده و دیالوگ معروفش هم از زبان “اینس” گفته می‌شود: “هر کدوم از ما جلاد دو نفر دیگه‌س!»
سبک کاری و فکری ژان‌پل سارتر را می‌توان با خواندن این دو نمایش‌نامه در کنار هم به‌خوبی درک کرد و به قدرت شناخت و درک صحیح او از آدمی در موقعیت‌های مختلف، پی برد. انسان‌هایی که دم از خوبی و محبت و انسانیت می‌زنند؛ اما در عمل و زمانی که اصطکاک منافع پیش می‌آید، تازه ذات حقیقی‌شان را نشان می‌دهند؛ پس افراد را در موقعیت‌های دشوار و با اعمال‌شان بسنجیم، نه در زمان خوشی و نه با حرف‌های دل‌فریب.
پی‌نوشت:
۱) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد کتاب «مردگان بی‌کفن و دفن» اینجا کلیک کنید.
۲) اگزیستانسیالیسم(هستی‌گرایی/خودگوهرگری)، اصطلاحی‌ست که به کارهای فیلسوفان مشخصی از اواخر سده نوزدهم و اوایل سده بیستم اطلاق می‌شود که با وجود تفاوت‌های مکتبی عمیق، بر یک باور مشترکند. طبق باور آن‌ها زندگی معنا ندارد مگر اینکه خود شخص به آن معنا دهد؛ همان‌طور که سارتر گفت:
«ما محکومیم به آزادی یعنی انتخابی نداریم جز اینکه انتخاب کنیم؛ و بار مسئولیت انتخاب‌مان را به دوش کشیم.»
