جیسون بورن (۲۰۱۶) (۱)
(2016) Jason Bourne
کارگردان: پل گرین‌گرس
نویسنده: پل گرین‌گرس / کریستفر روس
تهیه‌کننده: مت دیمن/ پل گرین‌گرس / گرگوری گودمن / فرانک مارشال / جفری ام وینر / بن اسمیت
ژانر: درام-جاسوسی
محصول: ایالات متحده آمریکا
مدت: ۱۲۳دقیقه
“توجه فرمایید، با خواندن این مطلب، ممکن است داستان فیلم لو برود.”
جدیدترین قسمت از سری فیلم‌های “جیسون بورن”، با همین نام روی پرده آمد. فیلمی اکشن و سراسر ماجرا به سبک قسمت‌های قبلی. حالا، از آخرین باری که جیسون (مت دیمن) را دیده‌ایم، ده سال گذشته. او پخته‌تر، کم حرف‌تر و بیش از پیش، اهل عمل شده‌است.
فیلم جیسون بورن، با فلاش‌بک شروع می‌شود، یادآوری‌ای برای ِ مای مخاطب، که در ذهن بورن اتفاق می‌افتد. راه جدید امرار معاشش هم مانند حرفه قبلی‌اش، بازی با جانش‌‌ست. در یونان مشت‌زنی می‌کند و با پول شرط‌بندی مردم روی خودش، روزگار می‌گذراند.
نیکی پارسونز (جولیا استایلز) در پایتخت ایسلند به دنبال اطلاعاتی برای رسوایی سازمان سیا، موفق به هک سایت اصلی سازمان می‌شود و قبل از این که مامور ارشد سازمان، ایزابل شربورن (آلیسیا ویکاندر)، سیستم را به اصطلاح داون کند (از کار بیندازد)، نیکی به اطلاعات دسترسی یافته. این بار پای دو بورن در میان است. جیسون و پدرش.
احتمالا با ماجرای “ادوارد اسنودن” آشنا هستید. کارمند سابق “سازمان سیا” که علیه همان سازمان شروع به فعالیت کرد. افشاگری‌های اسنودن از عملیات بزرگ “جاسوسی و مراقبت در سطح جهانی” پرده برداشت.
در فیلم جیسون بورن، از ماجرای ادوارد اسنودن استفاده شده‌است. آرون کالور (ریز احمد) مدیر جوان یک شرکت کامپیوتری‌ست و مجبور به همکاری با سازمان سیا شده. او به مردم اطمینان می‌دهد که نرم‌افزار شرکت او به هیچ وجه قابل جاسوسی و استراق‌سمع نیست، در حالیکه دقیقا برعکس است. رابرت دوی (تامی لی‌جونز)، یکی از روسای فعلی سیا، درصدد جاسوسی از عموم مردم است و آرون را مجبور به این همکاری ِ نا‌خواسته کرده‌است. از طرفی، گروهی که نیکی عضو آن‌هاست، سعی در پرده برداشتن از فعالیت‌های خلاف عرف و قانون و حقوق بشر سازمان سیا دارد. حالا که نیکی، نام جیسون را دیده و متوجه مسئله‌ای مهم در رابطه با او و پدرش شده، به این سازمان افشاگر هم پشت می‌کند تا دوباره عشقش را نسبت به بورن افسانه‌ای، آشکار کند. عشقی که به تراژدی‌ای غم‌انگیز می‌انجامد.
نیکی، بورن را می‌یابد و ایزابل متوجه هویت هک کننده سازمان، یعنی همان نیکی می‌شود و از او، به نام جیسون بورن می‌رسد. همه چیز مهیاست، پس، تعقیب و گریز آغاز می‌گردد.
هوش مصنوعی، امروزه امری جدا نشدنی از کلیه‌ی سازمان‌های اطلاعاتی، امنیتی و جاسوسی جهان است. در فیلم جدید بورن، از هوش مصنوعی، به خوبی بهره گرفته شده و کارکرد سیستم‌های “دیتا ماینینگ” (داده‌کاوی) را عینا در فیلم می‌بینیم.
رابرت که با شنیدن دوباره اسم بورن هم جا خورده و هم احساس خطر کرده‌است، با مامور گوش به فرمانش، “اَسِت” (وینسنت کسل) تماس می‌گیرد تا یک بار برای همیشه، کار جیسون بورن را یکسره کند. رابرت باید خدا را شاکر باشد که تعداد زیادی از ماموران سیا در اتحادیه اروپا هستند، آن هم با کلی خانه امن و اسلحه و ماشین و مجموعا ضراتخانه‌ای کامل!
همه در “آتن” جمع‌اند. در شهر شلوغی و نارضایتی مردم در سال پیش. نیکی و بورن، بین جمعیت تظاهرکنندگان راه می‌روند و حرف می‌زنند و سعی در مخفی ماندن از چشم ماموران سیا دارند. فیلم‌برداری روی دست و زوم این و زوم اوت‌ها در کل فیلم خودنمایی می‌کنند و بسیار خوب است؛ اما اثری که این نوع از فیلم‌برداری در سکانس‌های تظاهرات یونان دارد، باعث می‌شود خود را کاملا در بین مردم معترض حس کنید، با آن‌ها همگام شوید و به همراه بورن، نیکی، اَسِت و بقیه، درست وسط ماجرا قرار بگیرید. تعقیب و گریز در خیابان‌ها و مترو آتن، بسیار خوب کار شده و نفس‌گیر است. باز هم اینترنت به کمک سیا می‌آید و اَسِت بهترین محل را برای هدف قرار دادن بورن می‌یابد؛ اما نیکی خود را فدای جیسون می‌کند و قبل از مرگ، کلیدی را به او می‌دهد. این کلید برای بورن، حکم گنج را دارد.
در فیلم جیسون بورن، امنیت داده و اطلاعات به سخره گرفته شده که کاملا صحیح است. هیچ داده‌ای در محیط اینترنتی مخفی نیست. همان‌طور که هر قفل ساخت دست بشر، به نحوی قابل باز شدن است، هر رمز و هر پروتکل برای مخفی‌سازی اطلاعات در بستر اینترنت، قابل بازیابی و دیده شدن است. جان کلام این که، هیچ سیستم امنیتی نمی‌تواند ادعای مخفی نگه‌داشتن کامل اطلاعات کاربرانش را داشته‌باشد، فقط می‌تواند سرعت دسترسی به آن اطلاعات را کم و دست‌یابی به آن‌ها را سخت‌تر کند. در حقیقت، هیچ امنیت اطلاعاتی، به‌طور مطلق وجود ندارد.
روند فیلم، درست و منطبق با اطلاعات روز و فن‌آوری‌های زمان ماست. مسئله اسنودن و امنیت داده، مشکلات کشور باستانی یونان، استفاده گسترده از شبکه اینترنت و…، همه و همه، باعث می‌شوند فیلم، برای بیننده باورپذیر باشد.
بورن برای دانستن حقیقتی تلخ پیرامون خودش و پدرش، در اروپا از شهری به شهر دیگر سرگردان است و اَسِت هم به دنبالش. رابرت می‌خواهد هر طور شده بورن از بین برود و اطلاعات بیش از این درز پیدا نکند. ایزابل هم فرصت را مغتنم شمرده تا با یک تیر، چندین هدف را بزند.
جیسون بارها و بارها صحبت‌ها و لحظه مرگ پدرش در بیروت را به یاد می‌آورد. چهره ضارب در ذهنش گنگ است؛ اما رفته‌رفته تصاویر واضح‌تر می‌شوند و در نهایت تقابل جیسون و قاتل پدرش در بازگشت به ایالات متحده، دیدنی‌ست. تعقیب و گریزی در سطح خیابان‌های شهر لاس‌وگاس، که حالا اغراق در صحنه‌پردازی وارد کارزار می‌شود. تعقیب و گریزی که زیادی طول می‌کشد و اگر یک کم دیگر ادامه می‌یافت، احتمالا قسمت اعظمی از شهر با خاک یکسان می‌شد.
بازی ها متوسط و ضعیف است که نقصی نسبت به سری‌های قبلی مجموعه فیلم‌های بورن به حساب می‌آید.
گره‌گشایی ضربه می‌زند، نه فوق‌العاده؛ ولی خوب. فیلم جیسون بورن با پایانی باز به اتمام می‌رسد تا دست عوامل سازنده‌اش برای ساخت سری‌های بعدی فیلم باز باشد. مطمئنا طرفداران جیسون، منتظر قسمت جدید فیلم خواهند بود، قسمتی جذاب‌تر و البته با بورنی، پرحرف‌تر.
پی‌نوشت:
۱) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد فیلم «جیسون بورن» اینجا کلیک کنید.
