سه سال در ایران

نام کتاب: سه سال در ایران

نویسنده: کنت آرتور دو گوبینو (۱)
مترجم: ذبیح‌الله منصوری (۲)
انتشارات: نشر فرخی / نشر نگارستان کتاب

برای خواندن کتاب سه سال در ایران باید صبور و واقع‌بین باشید و تعصب را هم کنار بگذارید. کنت دو گوبینو با احدی شوخی ندارد و همه‌ی دریافت‌های خودش از سه سال زندگی میان ایرانیان و حشر و نشر داشتن با آنان را تمام و کمال و در عین صداقت، روی کاغذ جاری ساخته و ملت‌مان را بدون غرض و البته ارفاق، نقد کرده است. این‌که چقدر با او موافق یا مخالف هستید، به شخص شما باز می‌گردد؛ اما نکته‌ی مهم این است که شما نمی‌تواند نکته‌سنجی و نگاه تیزبین کنت را در دل تحسین نکنید و به این نیندیشید که بعد از گذشت یک قرن از نقدی که او بر ما ایرانیان داشته، چرا هنوز ما بسیاری از خصوصیات بدمان، چون دورویی، توسل به خرافات، رشوه گرفتن، تنبلی و مبتکر نبودن را حفظ کرده‌ایم و در کمال تأسف برخی خوبی‌های‌مان چون دانستن تاریخ کشورمان و صداقت داشتن در کار و کسب را از یاد برده‌ایم. مثلا در کتاب چنین می‌خوانیم:

«کسبه ایرانی، مردمانی درست‌کار و امین می‌باشند (۳) و من در طول مدت اقامت خود در ایران از هیچ‌یک آن‌ها تقلب ندیده‌ام.»

یا به‌طور مثال، این پاراگراف ِ تلخ، مرا شدیدا به فکر فرو برد:

«من تصور می‌کنم که در هیچ‌یک از کشورهای جهان،‌ مردمی نباشند که مثل ایرانیان برای دلالی صلاحیت داشته باشند، زیرا تمام خصائلی که باید یک نفر دلال داشته باشد در ایرانی جمع است. آدم دلال باید زرنگ و موقع‌شناس و خوش‌صحبت و متملق و متقلب و روان‌شناس باشد و تمام این صفات در ایرانیان مجتمع است.»

چقدر از این صفات را ترک کرده‌ایم و چقدر از آن‌ها، متأسفانه در فرهنگ و سبک زندگی ما نهادینه شده است؟

***

همراهان گرامی، برای دانلود کتاب «سه سال در ایران»، این‌جا کلیک کنید.

پی‌نوشت:

۱) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد «کنت آرتور دو گوبینو» اینجا کلیک کنید.

۲) در ابتدا که دانستم مترجم این کتاب، که از کتب مهمِ تاریخی کشورمان است، زنده‌یاد ذبیح‌الله منصوری‌ست، یکه خوردم. اگر با ترجمه‌ها و سبک کار آقای منصوری آشنا باشید می‌دانید که ایشان در حین ترجمه‌ی متون، تخیل خود را هم دخیل می‌کردند و با قلم شیوای‌شان چنان داستان را آب و تاب می‌دادند و کم و زیادش می‌کردند که از اثر اصلی به مراتب بهتر و گیراتر می‌شد؛ ولی در یک متن تاریخی بی‌شک چنین کاری ضربه‌ی سختی به اثر می‌زند و آن را غیرقابل اعتماد می‌سازد. خوشبختانه با راهنمای یکی از دوستان که ایشان هم از دوست مورخان‌شان همین سوال را پرسیده بودند که «آیا به این ترجمه اعتماد کنم یا نه؟» متوجه شدم که ترجمه‌ی کتاب سه سال در ایران از ذبیح‌الله منصوری، کاملن قابل اطمینان و استناد است. خلاصه که با خیال راحت بخوانیدش که ترجمه‌ی فوق‌العاده‌ای‌ست.

۳) مسلما «می‌باشیدن» اشتباه است و فقط چون نقل لغت به لغت از کتاب صورت گرفته، این اشتباه تصحیح نشده است.