نام کتاب: دایی جان ناپلئون
نویسنده: ایرج پزشکزاد
انتشارات: نشر فرهنگ معاصر
بالاخره بعد از چهل سال رمان زیبا، خواندنی، محبوب و با درونمایه‌ی طنزآمیز و انتقادی ِ دایی جان ناپلئون به‌صورت رسمی و قانونی در ایران توسط نشر فرهنگ معاصر به چاپ رسید و دست سوداگران بازار کتاب از این کتاب دوست‌داشتنی کوتاه شد. (۱)
در این کتاب که یکی از معروف ترین رمان‌های فارسی‌ست و به رمانی کلاسیک در ادبیات پارسی بدل شده آقای پزشکزاد نازنین با پرداختن به ساختارهای از مد افتاده، قدیمی و سنتی، جامعه کشورمان را از لحاظ اجتماعی و سیاسی به چالش کشیده و با زبان ِ طنز بی‌نظیرش از نظامیان خودکامه، خودبزرگ‌بینان متوهم، سودجویان، ناآگاهان پر ادعا، گرگ‌ها در لباس میش و… انتفاد می‌کند. حقیقتا که زبان طنز، به مراتب موثرتر از هر زبانی‌ست، خصوصا اگر نویسنده‌اش هم جناب پزشکزاد باشند.
داستان، قصه‌ی پرتکرار عشق نوجوانی‌ست. عشق سعید به لیلا، عشق پسر عمه به دختر دایی آن هم در یکی از خانواده‌های اشرافی تهران که دست بر قضا خانواده‌ای بسیار پر جمعیت است. هر کدام از شخصیت‌های کتاب دایی‌جان ناپلئون کاراکتری خاص را نمایندگی می‌کنند و در نوع خود منحصر به فرد هستند؛ ولی پرسوناژ دایی جان، که کنایه از بخش عظیمی از مردم ایران است که همیشه‌ی خدا توهم توطئه دارند و شدیدا معتقداند که در کشور ما آب از آب تکان نمی‌خورد مگر به خواست و فرمان انگلستان! محوری‌ترین کاراکتر کتاب به است. (۲)
کتاب دایی جان آن قدر محبوب شد و قوی بود که ناصر تقوایی عزیز، تصمیم گرفت به‌عنوان فیلم‌سازی جوان، سناریوی آن را بنویسد و از روی کتاب یک سریال بسازد. نتیجه شد سریالی ماندگار و دوست‌داشتنی دقیقا با نام کتاب، سریال ِ موفق ِ “دایی جان ناپلئون”.
کتاب دایی جان ناپلئون به اغلب زبان‌های زنده دنیا ترجمه شده است، مانند انگلیسی، عربی، فرانسه، روسی، عبری و… و همان‌طور هم که انتظار می‌رفت و می‌رود، همواره منتقدان ادبی، نظری خوش و بسیار مساعد نسبت به آن داشته‌اند. از جمله می‌توان به نظر آقای میخائیل گورگانتسف اشاره کرد:
“تسلسل موقعیت‌های مضحک و دیالوگ‌های خنده‌آور، که نویسنده به وفور از آن‌ها بهره برده است، خواننده را به یاد گوگول و “خنده در میان اشک‌های نامرئی” او می‌اندازد.”
هم‌چنین پروفسور دیک دیویس در مورد کتاب دایی جان ناپلئون چنین می‌گوید:
“وجود چنین رمانی در ادبیات ایران، به حد اعلی کمیک و مبتکرانه، مملو از شخصیت‌های به یادماندنی در کشاکش زد و خوردهای مضحک ممکن است خواننده‌ی غربی را، که عادت کرده با شنیدن نام ایران به یاد صحنه‌های جدی بیفتد، دچار شگفتی کند. حال آنکه در خود ایران این رمان شاید شناخته‌ترین و محبوب‌ترین داستانی باشد که پس از جنگ جهانیِ دوم در این کشور نوشته شده است.”
کتاب دایی جان ناپلئون کتابی‌ست در مورد ایران و ایرانیان. کتابی‌ست جذاب و دوست‌داشتنی که به کمک ترجمه توانسته است روی دیگری از روحیات ایرانیان و حقیقت زندگی‌شان که پر از شادی‌ست را به جهانیان بنماید. کتابی نقادانه و تاثیرگذار که نمی‌توانید زمین بگذاریدش و زمانی که خواندنش را تمام می‌کنید، گویی چیزی گم کرده‌اید و دل‌تان می‌خواهد دوباره و دوباره بخوانیدش؛
“من یک روز گرم تابستان، دقیقا یک سیزده مرداد، حدود ساعت سه و ربع کم بعدازظهر عاشق شدم. تلخی‌ها و زهر هجری که چشیدم بارها مرا به این فکر انداخت که اگر یک دوازدهم یا یک چهاردهم مرداد بود شاید این‌طور نمی‌شد…”
پی‌نوشت:
۱) برای سفارش کتاب دایی جان ناپلئون اینجا کلیک کنید.
۲) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد کتاب دایی جان ناپلئون اینجا کلیک کنید.
