نام کتاب: دو قرن سکوت
نویسنده: عبدالحسین زرین‌کوب
انتشارات: نشر سخن
کتاب دو قرن سکوت کتابی‌ست که شما را بیش از پیش عاشق و دلداده‌ی وطن و فرهنگ پارسی میکند. کتابی که تاریخ حمله‌ی اعراب به ایران و تجاوز بی‌شرمانه به کشورمان و پیآمدهای شوم آن را واکاوی میکند و با پرداختن بی‌پروا به مواضع فکری و دینی حاکم در آن دوره، سال‌هاست که باعث ناراحتی عده‌ای از منتقدین ادبی شده است.
کتاب دو قرن سکوت، که با شجاعت نگاشته شده، سرگذشت ایران و ایرانی را در دو قرن ِ نخست پس از سلطه‌ی اعراب بر ایران یعنی تاریخ حوادث سیاسی و اجتماعی ایران در دو قرن آغازین اسلام، از سقوط دولت ساسانی تا روی کار آمدن دودمان طاهریان (نخستین دودمان ایرانی پس از اسلام) را روایت میکند و واژه‌ی سکوت هم به خفقان و سرکوب در آن دویست سال اشاره دارد.
دو قرنی که فارغ از دین و باور، در کمال تأسف اعراب بر ایرانیان چنان مسلط بودند که حتی درصدد آن برآمدند تا ایرانیان، به کل زبان شیرین پارسی و خط زیبای‌شان را فراموش کنند و همین فشارها باعث شد که قیام‌های بزرگی چون قیام بابک، ابومسلم، مقنع، مازیار، افشین و… شکل گیرند و عقاید و افکار جدیدی مانند آیین شیعه و زیدیه و نهضت‌هایی مانند نهضت شعوبیه، سیاه جامگان، سپید جامگان، سرخ جامگان و… ظهور کنند. البته که ایرانیان هرگز عرب نشده و نمی‌شوند؛ ولی اعراب ِ ساکن ایران را ایرانی کردند، باری.
دو قرن سکوت ابتدا به‌صورت پاورقی در نشریه‌ی «مهرگان» به چاپ رسید و سپس در سال ۱۳۳۰ توسط همان نهاد، به‌صورت کتاب انتشار یافت و چاپ اول آن به سرعت به اتمام رسید. دکتر زرین‌کوب به دلیل تجدید نظر بر کتاب، به تجدید چاپ آن رضایت ندادند و پنج سال وقت و انرژی‌شان را دوباره روی اثر گذاشتند تا بالاخره در اردیبهشت ۱۳۳۶ متن تجدید نظر شده کتاب توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسید.
دکتر زرین‌کوب، در چاپ جدید، در مقدمه‌ی کتاب چنین نوشته‌اند:
«چه ضرورت دارد من از آن‌چه سابق به‌خطا پنداشته‌ام، دفاع کنم و عبث لجاج و عناد ناروا ورزم؟ قلم برداشتم و در کتاب خویش بر هر چه مشکوک و تاریک و نادرست بود، خط بطلان کشیدم…
نمی‌دانم از خامی یا تعصب، نتوانسته بودم به عیب و گناه و شکست ایران اعتراف کنم…
در آن روزگاران، چنان روح من از شور و حماسه لبریز بود که هرچه پاک و حق و مینوی بود، از ایران میدانستم و هرچه از آنِ ایران نبود، زشت و پست و نادرست می‌شمردم…
نویسنده‌ی تاریخ هم از وقتی که موضوع کار خویش را انتخاب میکند از بی‌طرفی که لازمه‌ی حقیقت‌جویی است، خارج شده است. لیکن این مایه‌ی عدول از حقیقت را، خواننده می‌تواند بخشود…
نویسنده اگر از انقلاب فرانسه سخن می‌گوید از آن روست که در آن ماجرا چیزی هست که با احساسات و تمایلات او مناسبتی دارد.»
پی‌نوشت:
۱) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد کتاب «دو قرن سکوت» اینجا کلیک کنید.
